ÇANAKKALEYÄ°’DE MÄ° MALATYALILAR KURTARDI?
Yazının baÅŸlığına bakıp ‘Yapmayın Allah aÅŸkına, yoksa Çanakkale’yi de mi Malatyalılar kurtardı, biliyoruz Battal Gazi’nin torunlarısınız, ancak bu kadarda memleket milliyetçiliÄŸi yapılmaz, diye düÅŸünmüÅŸ olabilirsiniz.
Mevzu ÅŸu ÅŸekilde.
2015 yılında Malatya Ä°l SaÄŸlık müdürlüÄŸünün düzenlediÄŸi bir toplantı vesilesiyle Malatya’nın Arapgir Ä°lçesine gitmiÅŸtik. Toplantı sonrası Arapgir Belediye BaÅŸkanı Haluk CÖMERTOÄžLU misafirlerini, ipek yolu üzerinde bulunan ilçeyi tarihi mekânlarını da tanıtarak gezdirmiÅŸti.
Arapgir’de gezdiÄŸimiz yerlerden biride ‘Cevat PaÅŸa konağı’ idi. Birçok kiÅŸinin ‘ismini ilk defa duyduk’ dediÄŸi Cevat PaÅŸa’yı bende ilk defa duymuÅŸ ve diÄŸer konuklar gibi merak etmeye baÅŸlamıştım. Kimdi acaba bu paÅŸa, ne zaman yaÅŸamıştı, hangi savaÅŸları kazanmıştı, Arapgir ile ne gibi bir bağı vardı?
Gezi esnasında yapılan bilgilendirmelerden zihnimizde ki bu soruların cevaplarını da öÄŸrenmiÅŸ olduk.
Osmanlı Devleti, Birinci dünya savaşının baÅŸlama arefesinde diÄŸer devletler gibi ittifak arayışlarına gitmiÅŸ, Ä°lk olarak Ä°ngiltere’nin kapısını çalmıştır. Ä°ngiltere, üzerinde büyük hesaplar yaptığı Osmanlı devletinin, baÅŸlaması kaçınılmaz gözüken bu savaÅŸta kendi safında yer almasını kabul etmemiÅŸtir.
Osmanlı Devleti daha sonra Fransa ile görüÅŸmelerde bulunmuÅŸ, buradan da olumlu bir netice alamamıştır. Osmanlı Devleti doÄŸal olarak Ä°ngiltere, Fransa ve Rusya’nın karşısında yer alan Almanya ve Avusturya-Macaristan Ä°mparatorluÄŸu’nun yanında safını belirlemiÅŸtir.
SavaÅŸ öncesi gözlerin çevrildiÄŸi önemli noktalardan biride Çanakkale’dir. Çanakkale boÄŸazı geçilir ise Ä°ngiltere ve Fransa, ortakları olan Rusya’ya vaat ettikleri yardımları ulaÅŸtıracaklar, aynı zamanda Osmanlı devletinin baÅŸkenti olan Ä°stanbul’u iÅŸgal etmiÅŸ olacaklardı.
Osmanlı devleti ise savaÅŸ baÅŸlamadan önce boÄŸazları savunmak için ‘Müstahkem Mevki Komutanlığı’nı kurdu.
Mehmet Akif ERSOY’un:
-Åžu BoÄŸaz Harbi nedir? Var mı ki dünyada eÅŸi?
-En kesif orduların yükleniyor dördü beÅŸi
-Tepeden yol bularak geçmek için Marmara'ya
-Kaç donanmayla sarılmış ufacık bir karaya
Diye ÅŸiirinde dile getirdiÄŸi Çanakkale boÄŸazının savunmasını, Osmanlı Devletinin ‘Müstahkem Mevki Komutanı Cevat PaÅŸa’ yapmıştır.
Çanakkale boÄŸazının düÅŸman kuvvetleri tarafından geçilemeyiÅŸinde, Nusret Mayın Gemisinin Çanakkale BoÄŸazına döÅŸediÄŸi mayınların çok büyük etkisi olmuÅŸtur. BoÄŸaza döÅŸenen mayınlar savaşın gidiÅŸatını deÄŸiÅŸtirmiÅŸtir.
Mayınların boÄŸazın neresine ne ÅŸekilde döÅŸeneceÄŸi konusu komutanlar arasında tartışma konusudur. Cevat PaÅŸa mayınların kıyıya paralel ÅŸekilde döÅŸenmesi kararını vererek Çanakkale cephesinde zafere giden yolu açmıştır.
NUSRET MAYIN GEMÄ°SÄ° VE TARÄ°HE YÖN VERECEK EMÄ°R
Almanya da özel ÅŸekilde mayın dökme gemisi olarak inÅŸa edilen Nusret Mayın Gemisi 3 Eylül 1914 de Çanakkale’ye gelmiÅŸtir.
6 Mart gecesi Cevat PaÅŸa, Mayın Grup Komutanı Hafız Nazmi Bey’e ''OÄŸlum, Sana çok önemli bir görev veriyorum. Vatanın Selameti bu görevin baÅŸarıyla yerine getirilmesine baÄŸlıdır. Yarın akÅŸam, Nusret’le son 26 mayınını ÅŸu gördüÄŸün karanlık limanda KIYIYA PARALEL OLARAK dökeceksin. DüÅŸman hareketinizi sezer, size saldırıya kalkışırsa kıyı toplarımız önceden aldıkları talimata uygun olarak hareket edecek ve sizi himaye ateÅŸiyle koruyacaktır. Kendinizi göstermemeye çaba harcayın. Allah yardımcınız olsun’’ demiÅŸtir.
Nusret Mayın Gemisi tarafından boÄŸaza bırakılan mayınlar 18 Mart sabahı düÅŸman donanmasına ağır bir darbe vurdu. Nusretin yapmış olduÄŸu görev tarihi deÄŸiÅŸtirmiÅŸti.
Mayınlardan kurtulan Ä°ngilizlerin diÄŸer bir büyük gemisi ocean(ooşın) ise Seyyit Onbaşının top atışıyla vurulmuÅŸtur.
Nusret mayın Gemisi ile ilgili olarak daha sonra ki yıllarda Winston Churchill(Ä°ngiltere baÅŸbakanı) ÅŸöyle demiÅŸtir.
''Birinci büyük savaÅŸta binlerce savaÅŸ gemisi çeÅŸitli denizlerde hareket yapmaktaydı. Fakat bunların hiçbirisi Nusret’in döktüÄŸü mayınlar kadar savaşın devamına ve düÅŸmanın geleceÄŸine etkili olabilecek baÅŸarı gösterememiÅŸlerdir.’’
Dönemin Fransa BaÅŸbakanı Nusret Mayın Gemisi ile ilgili;
“Türkler boÄŸazı kapamakla savaşın iki yıl uzamasına ve müttefiklerin milyonlara varan insan gücü ve yüzlerce milyarlık maddi kayba uÄŸramasına sebep olmuÅŸlardır.” DemiÅŸtir. Çanakkale geçilemeyince ortaklarından beklediÄŸi yardımı alamayan Rusya da BolÅŸevik Ä°htilali çıkmış ve savaÅŸtan çekilmek zorunda kalmıştır.
“14 gün sonra Ä°stanbul da kahve içeceÄŸiz” diyerek Çanakkale boÄŸazına saldırı emrini veren, ancak Çanakkale BoÄŸazını geçemeyince sinir krizleri geçiren düÅŸman kuvvetlerinin komutanları görevlerinden alınmışlardır.
Çanakkale savunmasında elde edilen bu ÅŸanlı zaferin komutanı ve “GEÇEMDEÄ°LER, GEÇEMEYECEKLER” sözünü söyleyen deÄŸerli hemÅŸehrimiz Cevat PaÅŸa aslen Malatya’nın Arapgir ilçesinden ve Çobanlı ailesindendir.
Babası Malatya’dan Ä°stanbul’a göçmüÅŸ ve Cevat PaÅŸa Ä°stanbul’da dünyaya gelmiÅŸtir.
NOT: Daha sonra bu yazının devamı olacak ÅŸekilde Cevat ÇOBANLI PaÅŸanın hayatını hazırlayacağım.
Ayrıca Suriye'nin Ä°dlib bölgesinde ÅŸehit olan askerlerimize Allah'tan rahmet diliyorum. Mekanları Cennet olsun. Ailelerinin ve milletimizin başı saÄŸolsun.
Bir sonraki yazıda görüÅŸmek dileÄŸiyle Allah'a emanet olun.