KABÄ°LE TAASSUBU-2
Arapça bir kelime olan kabilenin anlamlarından biri de aynı gövdeden ayrılan aÄŸacın dalları demektir. Araplar da kabile yapısının oluÅŸmasında ki önemli etkenlerden biri, çöl hayatının oluÅŸturduÄŸu zorlu yaÅŸam koÅŸulları olmuÅŸtur. Araplarda ki Kabile yapısının karşılığının, Türklerde (yaklaşık olarak) ‘sülaleye’ denk geldiÄŸini söyleye biliriz.
Ülkemizin DoÄŸu ve GüneydoÄŸu bölgelerinde Kürt ve Arap Kökenli vatandaÅŸlarımızın yaÅŸadığı yerlerde aÅŸiret ÅŸeklinde ki toplumsal yapılar ise yine kabile ile benzer yapılardır.
Orta Asya Türklerinde, Sülale ve Sülalelerin birleÅŸmesiyle oluÅŸan ‘Boy’ ÅŸeklinde ki toplumsal yapıların oluÅŸmasında zor doÄŸa koÅŸullarına sahip Orta Asya coÄŸrafyası ve konargöçer yaÅŸam ÅŸekli önemli bir etken olmuÅŸtur. Ä°lk Türklerde aileden baÅŸlayıp devleti oluÅŸturan toplum yapısı Orhun yazıtlarında ÅŸu ÅŸekilde sıralanıyor:
-Aile(OÄŸuÅŸ),
-Sülale(Aileler BirliÄŸi),
-Boy(Kabileler ya da Sülaleler birliÄŸi),
-Bodun ya da Budun(Boylar BirliÄŸi),
-Ä°l(Devlet).
Türklerde sülale ÅŸeklinde ki toplumsal yapıda, Araplardaki kabile yapısında olduÄŸu gibi atalara deÄŸer verilir ve genelde ortak ata’nın ismi üzerinden kabileler/sülaleler isimlendirilirdi. Bu durum köyümüzde de bu ÅŸekilde olmuÅŸtur.
Arifler dediÄŸimiz kabilede ortak ata Arif YÜCEL’dir. Ellez AÄŸalar kabilesindeki ‘Ellez’ adı yine ortak ata’nın ismidir. Ali AÄŸalar da yine ortak ata olan Ali ismi üzerinden kabilenin isimlendirilmesine gidilmiÅŸtir. Deli Kürtler olarak isimlendirilen Kabilenin ortak atası Ahmet’tir. Osmanlı kayıtlarında Deli Ahmet olarak geçmektedir. Ancak ilerleyen zamanlarda Gazi Köyümüzün civarında bulunan Kürt vatandaÅŸlarımızın yaÅŸadığı Köylerde ki bazı kiÅŸiler ile Deli Ahmet ve Çocukları arasında yaÅŸanan sorunlar nedeni ile ‘Deli Kürtler’ olarak isimlendirilmiÅŸlerdir.
Fazlı’lar(Fazlıiller), yine ortak ata üzerinden isimlendirilmiÅŸlerdir.
Fakı Yusuflarda da yine benzer bir durum vardır. Fakı Yusuf’tan önce büyük ata Ä°smail(Fakı Ä°smail) ismi, kabilenin isimlendirilmesinde daha önceleri kullanılmıştır.
Cumaler(DabanoÄŸlu) kabilesinde de durum aynıdır. Büyük ata olan Cuma ismi üzerinden kabilenin isimlendirilmesine gidilmiÅŸtir. Hasaneller’de yine ortak ata’nın ismi olan Hasan üzerinden kabile isimlendirilmiÅŸtir.
Karsızlar kabilesinin eski lakabı Çiftçi Ä°smail OÄŸulları’dır.
Soyadı kanunu çıkmadan önce, Nüfus Cüzdanlarının Soyadı bölümünde ‘Aile ismi, yani lakap ve ÅŸöhreti’ diye bir bölüm bulunuyor. Gazi Köyde yaÅŸayan ve 2004 yılında vefat eden (Küçük) Ä°smail ÇELÄ°K ve ÅŸuan Gazi Köyde ikamet etmekte olan(Küçük) Mehmet ÇELÄ°K’in babası olan Hasan amcanın T.C. nüfus ve Hüviyet cüzdanında, ‘Aile ismi yani Lakap ve Åžöhreti’ kısmında ÇÄ°FTÇÄ° Ä°SMAÄ°LOÄžLU yazıyor. Soyadı kanunundan önce kullanılan bu kimlik ÅŸuan ki torunlarından Mehmet Ali ÇELÄ°K de bulunuyor. Çiftçi Ä°smail oÄŸulları lakabı sonradan karsızlar olarak deÄŸiÅŸmiÅŸtir. Burada ki Ä°smail ismi yine ortak ata’nın ismidir.
Ortak ata üzerinden isimlendirilen kabileler yanında, kabilenin ya da kabilede ki bir büyüÄŸün öne çıkan bir vasfı üzerinden kabile isimlendirilmesine gidildiÄŸi de olmuÅŸtur. Kadılar, Köleel’ler(bir dönem köle çalıştırdıkları için böyle isimlendirilmiÅŸlerdir), düÅŸkünler gibi.
Bunun yanında askerliÄŸini çavuÅŸ ya da onbaşı olarak yapanlara bu vasıfları üzerinden lakap verilmiÅŸtir. Köyümüzde de onbaşılar ve çavuÅŸlar olarak bu ÅŸekilde isimlendirilen Köylülerimiz bulunuyor.
Köyümüzde ki bu örnekleri daha da çoÄŸaltmak mümkün. Türk toplumlarında aileler boyları oluÅŸtururdu. Boyların başında Beyler bulunurdu. Boyların birleÅŸmesi ile devlet oluÅŸurdu. Beyler ve devlet baÅŸkanları boyları ya da devleti yönetirken töre’nin kurallarının dışına çıkamazlardı.
Türklerde din adamları diÄŸer toplumlarda ki din adamları kadar ayrıcalıklı olmamıştır. YerleÅŸik hayata geçilmeden önce Türklerde, Konargöçer bir hayat tarzı hâkim olduÄŸundan savaÅŸlarda elde ettikleri esirleri çalıştırmazlardı. Bundan dolayı kölelik gibi bir sınıf Türk toplumlarında oluÅŸmamıştır. Halk arasında sınıf farkı da bulunmuyordu.
Devam edecek…